تومورهای استخوانی با مبدا یا منشاء سلولی ناشناخته و یا غیرمعمول و نقش برخی روشهای جدید در تشخیص و تعیین نوع آنها

زمینه و هدف: تومورهای استخوانی تومورهایی نسبتاً شایع با انواع مختلف بدخیم، خوش خیم و بینابینی می‌باشند که از بین آنها سه گروه تومورهای با منشاء ناشناخته شامل تومور سلول ژآنت و سارکوم یووینگ، تومورهای غیرمعمول استخوان شامل تومورهای بافت چربی، عضلانی و عصبی، متاستازهای استخوان که می‌توانند در تشخیص افتراقی با تومورهای اولیه استخوان قرار گرفته و گاه منشاء آنها ناشناخته باشد، به دلایل تشخیصی، درمانی و بنیادی حائز اهمیت و توجه هستند. هدف از انجام این مطالعه تعیین نقش روشهای جدید به ویژه رنگ‌آمیزی ایمنوهیستوشیمی در تشخیص و تعیین دقیق نوع این تومورهای استخوانی و تطابق آنها با یافته‌های میکروسکوپ معمولی به منظور امکان تشخیص دقیقتر آنها و همچنین بررسی میزان فراوانی انواع تومورهای یاد شده و ارزیابی مشخصات بالینی، پرتونگاری و آسیب شناختی آنها و مقایسه با گزارشات جهانی و همچنین کسب تجربه بیشتر در تشخیص و افتراق آنها بوده است. روش بررسی: با بررسی بایگانی بافتی بخش آسیب شناسی بیمارستان امام رضا (ع) از تاریخ 1/7/1353 تا 1/7/1383 (دوره سی ساله) از مجموع 126670 نمونه، 163 مورد با تشخیص‌های قطعی، احتمالی، افتراقی یکی از انواع تومورهای یاد شده استخراج و سپس اسلایدهای میکروسکوپی با معیارهای تشخیصی جدید مورد بازنگری قرار گرفته و در صورت لزوم برشهای مجدد تهیه و رنگ‌آمیزی هیستوشیمی و ایمنوهیستوشیمی با نشانگرهای مناسب انجام گردیده و اطلاعات مربوط به این نمونه‌ها جمع‌آوری و در جداولی تنظیم شد. یافته ها: از بین 163 نمونه، در بازنگری دو مورد با تشخیص نهایی متفاوت و پنج مورد به عنوان تومور بافت نرم حذف گردیده تومورهای با منشاء ناشناخته 5/61 درصد، تومورهای غیرمعمول استخوان حدود 2 درصد و متاستازهای استخوان 5/36 درصد باقی موارد را تشکیل می‌دادند. در اغلب موارد مشخصات بالینی پرتونگاری و آسیب شناختی ضایعات مطابق نمای کلاسیک و دیگر گزارشات مختلف جهانی بود. تنها در حدود 13 درصد موارد برای تشخیص قطعی نیاز به بررسی ایمونوهیستوشیمی بود. که تنها در 4 مورد تشخیص میکروسکوپی تغییر نمود. گرچه هیچ تومور بدخیمی به عنوان تومور خوش خیم (یا برعکس) تشخیص داده نشده بود. نتیجه گیری: روش مرسوم آسیب شناسی همراه با ارزیابی دقیق یافته‌های بالینی و پرتونگاری شیوه اصلی تشخیص اینگونه تومورهای استخوان بوده اما در برخی موارد خاص،روشهای تکمیلی نظیر ایمنوهیستوشیمی می‌تواند به تعیین دقیق ماهیت تومورها کمک نماید.